wtorek, 7 lipca 2020

Wieże widokowe w Sudetach

Na przestrzeni lat na terenie Sudetów powstało kilkanaście wież widokowych, które mogą dać poszukującym ładnych widoków,dodatkowy impuls aby wybrać się w teren. W poszczególnych rejonach stanowią dodatkową atrakcję turystyczną i ciekawy punkt do tras wycieczek.
Tak już się dzieje,że w wielu przypadkach stare punkty widokowe jakimi są wieże tracą na swojej atrakcyjności, inne stoją twardo a jeszcze inne trawi czas.
Oto krótki opis wież , na których byłem,oglądałem widoki i polecam do odwiedzenia.Poczynając od zachodu na wschód.
Chciałem opisać wieże leżące po polskiej stronie granicy lecz kilka z nich leży na samej granicy PL-Cz lub na pograniczu . Wieże widokowe po Czeskiej stronie to już ,,inna bajka,, na którą kiedyś poświęcę osobny wpis.
Ješted, Drewniana budowla na Ještede była pierwszą wieża widokową wybudowaną w okolicach Jablonca (Gablonz) i Liberca (Reichenberg). 7 maja 1876 r. 5 metrowa wieża na Ješted stała się faktem i ulubionym celem wycieczek mieszkańców Liberca i okolic. W 1884 r. została przekazana w prezencie nowo powstałemu Niemieckiemu Towarzystwu Górskiemu Ještedu i Gór Izerskich (DGJI), które dbało o nią aż do końca 1899 r., kiedy to z powodu grożącej zawaleniem konstrukcji została zburzona. Budową nowej wieży zajął się budowniczy Wagler i już po kilku tygodniach została oddana do użytku 8-metrowa, drewniana budowla z ciekawą sześciokątną konstrukcją platformy na 20 osób, drewniana wieża w coraz gorszym stanie, pod stale wzrastającym natłokiem turystów, została w 1902 r. zamknięta. Rok później rozebrana. Resztki drugiej wieży spłonęły w tradycyjnym ognisku podczas letniego przesilenia w 1904 r. w czerwcu 1906 r. wybudowano i oddano z wielką pompą nowy hotel górski z 23-metrową wieżą widokową .W roku 1933 szczyt Ješted został połączony koleją linową z Horným Hanychovem (Oberhanichen), W 1945 r. hotel do przekazano w ręce Klubu Czesko-Słowackich Turystów (KČST), a późnej przeszedł on w posiadanie państwowego przedsiębiorstwa Hotely a restaurace (Hotele i restauracje). Hotel funkcjonował do stycznia 1963 r., kiedy to w nocy, na skutek nieostrożnego rozgrzewania jednej z rur, cały stanął w płomieniach. Ješted straciła w ten sposób swą trzecią i ostatnią wieże widokową.
Obecna budowla zbudowana została w 1973 r., jest w kształcie obrotowej hiperboli i składa się z ośrodka nadawczego, hotelu i restauracji, od samego początku stała się główną atrakcją Ješted i zarazem nowoczesnym symbolem Liberca.
Smrk, szczyt 1124 m. npm. Jest tam wysoka stalowa wieża, jest pierwszą która daje nam nieprzeciętne widoki na góry Izerskie i Karkonosze. Jest jedną z nowszych tego typu konstrukcji w Sudetach. Mierzy 20 metrów, a wybudowano ją w 2003.
W 1892 na pobliskim szczycie Stogu Izerskiego Towarzystwo Karkonoskie (Riesengebirgsverein) zaczęło stawiać drewnianą wieżę widokową. Fakt ten zwrócił uwagę Towarzystwa Upiększania z Novégo Města pod Smrkem (Anpflanzungs- und Verschönerungsverein in Neustadt an der Tafelfichte), którzy postanowili wybudować własną również drewnianą wieżę po austriackiej (czeskiej) stronie granicy. Otwarcie miało miejsce 21 sierpnia 1892 niedługo po wieży na Stogu Izerskim. Obok wieży stanęła drewniana chatka, w której uruchomiono barek a także służyła jako mieszkanie dla opiekuna wieży. W 1932 na jej miejscu wzniesiono schronisko (Baude auf der Tafelfichte).W tamtych czasach była bardzo po popularna,w ciągu roku odwiedzało ją nawet 18 tysięcy turystów. Początkiem końca wieży była II wojna światowa. Po jej zakończeniu, w 1946, rodzina Porsche, która opiekowała się wieżą, wyjechała do Niemiec. Schronisko zostało zdewastowane, a następnie spłonęło. Opuszczona i nieremontowana wieża popadała w ruinę, a w latach 60. XX wieku zawaliła się. W 2001 r. rozpoczęto budowę nowej wieży według projektu architekta Jana Dudy. 20 metrowa wieża kosztowała 3,6 miliona koron i otwarto ją uroczyście 18 września 2003.
Wieża położona jest zaledwie kilkaset metrów od granicy polsko-czeskiej.
Wysoki Kamień. Jak podaje portal jeleniogórski cyt:,,Kamienną wieżę widokową obok prywatnego Schroniska „Wysoki Kamień” właściciele schroniska budują już drugi rok. Wieża ma być przykryta szklaną kopułą. W planach jest także umieszczenie teleskopu. Tyle informacji zdradzili turystom właściciele,, Pierwsze drewniane schronisko wybudowali tu Schaffgotschowie w 1837 roku, a drewniany punkt widokowy postawiono w 1875 roku. Kolejne schronisko (po tym, jak pierwsze spłonęło) stanęło w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Współczesne schronisko przez kilkanaście lat budował nauczyciel i trener ze Szklarskiej Poręby, Józef Paweł Gołba.
Mirsk. Ktoś powie -Mirsk to nie Sudety. Nie szkodzi z wieży tej widać spory kawałek Sudetów.
Sama wież a powstała po zaadaptowaniu wieży ciśnień, która funkcjonowała w mieście do końca lat 70-tych XX wieku. Mirską wieżę ciśnień zaprojektowano na rzucie ośmioboku i mierzy 37,5 m od poziomu terenu, dodatkowo jest podpiwniczony. Zbudowano ją w latach 1887-1890 pod kierunkiem mistrza budowlanego z Mirska O. Jaekela.
Konstrukcyjnie wieża w Mirsku jest bardzo ciekawym obiektem.  Komunikację pomiędzy poszczególnymi 7 kondygnacjami wieży stanowią schody, wieża doświetlona jest 22 oknami, W miejscu dawnego zbiornika, na ostatniej kondygnacji, wykonano zabudowany taras widokowy z 4 lunetami. Po wejściu ukażą się widoki na Góry i Przedgórze Izerskie oraz w kierunku Giebułtowa, Gryfowa czy Kamienia. Przy sprzyjających warunkach atmosferycznych można podziwiać Stóg Izerski, Smrek, Tłoczynę inne punkty widokowe.
Jelenia Góra ,wzgórze Krzywoustego.Na szczycie Wzgórza Krzywoustego istniał gród warowny z XI w. Źródła pisane wspominają o murowanym zamku z lat 1291-1299, zbudowanym na rozkaz księcia jaworskiego Bolka I. W 1433 roku ówczesny właściciel zamku Heinze Nimptsch sprzedał go radzie miejskiej miasta Jeleniej Góry, która doprowadziła do jego rozbiórki. Możliwe, że na przełomie XV i XVI w. na wzgórzu funkcjonował odbudowany lub niecałkowicie zburzony zamek w charakterze siedziby mieszkalnej. Został on najprawdopodobniej zniszczony w czasie XXX – letniej. Na początku XIX w. na szczycie znajdowały się jeszcze ruiny zamku.Na przełomie XVIII i XIX w. okolica zaczęła nabierać znaczenia jako punkt widokowy. Na szczycie wzgórza powstała gospoda oraz tzw. Ogród Muz (koniec XVIII w.). Na początku XX w. powstała wspomniana wcześniej wieża widokowa,przy jej budowie zniszczono pozostałości murowanego zamku i grodziska. Przeprowadzone w latach 1958-59 prace archeologiczne potwierdziły istnienie obu siedzib. Obecnie jedynymi zachowanymi fragmentami jest wał od zachodu i południa o długości około 150 m. Po drugiej wojnie światowej wieża powoli popadała w ruinę, a widok na Kotlinę Jeleniogórską zasłoniły drzewa. W 2009 roku oddano ją do użytku po rewitalizacji.
Wieża w Bukowcu (Zamek Kesselburg na wysokości 480 m n.p.m.) Znajduje się na terenie założenia parkowego we wsi Bukowiec. Wieś wraz z pałacem zostaje kupiona przez Fryderyka Wilhelma hrabiego Redena. On, a następnie po jego śmierci w roku 1815 jego żona Fryderyka Karolina z domu von Riedesel gruntownie przebudowują pałac i park. Pod władaniem wdowy po hrabim von Redenie Bukowiec staje się znaczącym ośrodkiem kulturalnym ówczesnych Prus, posiada także status oficjalnego letniska.
Po II wojnie światowej wieś i pałac zostały ograbione. Budowle parkowe wspaniałego niegdyś zespołu parkowo-pałacowego uległy dewastacji i częściowemu zniszczeniu. Pałac został nieumiejętnie przebudowany i zeszpecony przybudówką, park rozparcelowany. Odnalezienie nieoznakowanych zabytków wymaga pewnego wysiłku.
W ostatnich latach postępuje rewaloryzacja herbaciarni i parku z amfiteatrem, co jest realizacją planów rewaloryzacji zespołu parkowo-pałacowego i przywrócenia mu dawnego kształtu, opracowanych przez Fundację Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, z zamiarem utworzenia tu Centrum Edukacyjno-Szkoleniowego
Tym,którzy zapuszczą się w parkowe alejki,znalezienie wieży sprawi trochę trudu. Jednak znajduje się ona bardzo blisko ,wystarczy stanąć plecami do starej stodoły i skierować się szlakiem w prawą stronę. Kilka minut spacerku dzieli nas od fantastycznej panoramy Karkonoszy oraz Kotliny Jeleniogórskiej.